Yurdumuzda, iyi beslenme seferberliği yapılması düşünülen bu sırada, bu mevzu ile çok ilgili bulunduğundan işe evvela mutfaktan başlama kanaatindeyim. Dedelerimiz "Can boğazdan gelir" derken mutfağa gereken ehemmiyeti verirlerdi. Eski evlerdeki yaşama tarzının icaplarına göre alt katlarda serin, geniş mutfaklar ve onun yanında gıdaların muhafazı için kiler dediğimiz hususi odalar yaptırırlardı.
Ninelerimiz kışlık yiyecekleri yazdan hazırlayarak cinslerine göre kuru ve yaş olanları ayrı kısımlarda kokulu veya kokusuz olanları yekdiğerine zarar vermiyecek şekilde saklamasını bilirlerdi.
Bugün hala köy ve bazı geniş kasaba evlerinde bu düzen büyük şehirlerimize nazaran daha az bozulmuştur. Şehirlerde nüfusun kalabalığı, küçük arsalar üzerine inşa edilen dar ev ve apartmanlarda mutfak, en çok ihmal edilen yer olmuştur, lüzumu kadar geniş yapılarda dahi, başlı başına düşünülmektan ziyade, plan yapılırken karanlık bir köşeye sokulmuş yahut binada husule gelen bir girinti, çıkıntıyı düzeltmek üzere buralara sıkıştırılıvermiştir.
İşte bu sebeplerden dolayıdır ki, günün mühim bir kısmını mutfakta geçirmek mecburiyetinde olan ev kadınına, yemek pişirmek , ailesine gıda maddeleri hazırlamak güç gelmeye başlamıştır. Kadın bu karanlık ve dar yerlerde, eline aldığı her şey için koyacak yer aramakta, kirli ve temizi yekdiğerinden ayıramıyarak pek yorulmaktadır.
Yine bu sebeplarden dolayıdır ki, yemek işlerinde daima hazıra konmuş, kendisi daha ucuz ve daha faydalı yiyecekleri kolayca temin edebilecek iken, sadece, mutfağın rahat olmaması yüzünden, hem aile bütçesinin yükünü ağırlaştırmış, hem de hazırladığı çeşitli yemeklerle ev halkını iyi beslemiş olmak zevkinden mahrum olmuştur.
Tabi bu arada, günlük yemek ihtiyacını güç hal ile başaran ev kadını için, mevsiminde reçeller, konserveler, çeşitli turşular yaparak kış aylarına hazırlanma da imkansız bir hal almıştır. Bugün iyi beslenmeye ve gıda maddelerimizi değerlendirmeye çalışırken bu noksanların hatırlanmasını düşündük.
Bu mevzuda bizden çok ileri gitmiş milletlerde mutfak ; evin planı yapılırken en çok üzerinde düşünülen kısımdır. Dünya medeniyetinin bugün liderliğini yapmakta olan batı aleminde mutfak "evin kalbi" diye adlandırılır. Vücut yapısında kalp ne kadar önemli bir organ ise evin yapısında da mutfağa batılılar o nazarla bakmaktalar.
Bilhassa modern Amerikan mimarisinde mutfak için en az 20-25 metrekarelik, yani büyükçe bir oturma odası genişliğinde yer almakta ve buraya ışığın, havanın bol girmesine dikkat edilmektedir. Mutfağın yemek pişirilen ve bulaşık yıkanan kısımları tahsisen pencerelere yakın mahallere konulmuştur. Böylece bütün rahatlığı düşünülerek zevkle tanzim edilmiş bir mutfakta çalışmak, ev kadını için hiç yorucu olmadığı gibi, kendisini seyredenlerede zevk verecek mahiyettedir.
Mutfağnızda yetiştireceğiniz küçük birkaç süs çiçeği, ona bir bahçe ferahlığı verecektir.
Mutfakta gerekli eşyalardan biri de saattir. Bu zaman hakkında sizi ikaz eder. Yemeklerin pişme müddetlerini göstererek, pişirme zamanı bakımından sizi tecrübe sahibi yapar.
"Mutfak Evin Kalbidir" başlıklı yazı, Ocak 1953 tarihli Mesleki ve Teknik Öğretim Dergisindeki Sayın Zatiye Delibeyoğlu'nun yazısından alınarak kısaltılmıştır.
